Unutkanlık üzerine yapılan araştırmalar halen devam ediyor. Son yıllarda yapılan araştırmalarda, stres, yaşamsal yoğunluk, baskı altında olma, gerginlik, hızlı değişkenlik yada şehirlerdeki yoğun ve stresli yaşantımızdaki koşturmacalar gibi etkenler unutkanlığın artık daha belirgin şekilde hemen hemen her yaş grubunda görülebildiğini ortaya koymaktadır. Sınavlara hazırlanan öğrencilerde bile – genç yaşlarına rağmen – unutkanlığın daha sık rastlanan bir şikayet konusu olduğu yönünde çok ciddi bulgular var.
Şu fark var ki ileri yetişkinlikte veya yaşlılarda görülen unutkanlık, aynı zamanda fizyolojik bir temele dayalı yıpranmışlıkla karakterizedir. Fakat gençlerde görülen unutkanlık ise nörolojik sebeplere dayanmaktan çok, psikolojik sebeplere dayanmakta ve yaşamsal sorunlarla ilişkilendirilmektedir. Biz de bu yazımızda psikolojik sebeplerle nasıl başa edeceğimizi ilişkin çözüm tavsiyeleri vereceğiz.
Unutkanlığın Psikolojik Sebepleri
- Olabildiğince az televizyon izlemeye çalışabilirsiniz çünkü televizyon fazlaca gereksiz uyarıcıyı beynimizi meşgul eder bu da beynimizin hantallaşmasına sebep olur. Öğrenme ve hatırlama süreçlerinizi olumsuz etkilemektedir.
- Düzensizlik, karmaşıklık, belirsizlik, edilgenlik, koşturmaca beynimizin sevmediği bir moddur. Bu tür yaşantıların verdiği stres yükü beynimizin bir konuya yoğunlaşmasını engeller. Yaşamınız olduğu kadar programlı olmasına özen gösterin.
- Not tutma alışkanlık haline getirin. Yanınızda not defteri taşıyabilirsiniz.
- Çok fazla yemek yemeyin çok fazla uyumayın. Beynimizdeki, kan oranın düşük olmasına sebep olur.
- Hafıza yardımcılarını kullanın. Cep telefonu anımsatıcılarının, kol saatinin alarmının ve ses kaydedicilerinin kullanılması, küçük hafıza sorunlarında yardımcı olabilmektedir.
- Bol bol su için ve meyve yemeye çalışın. Özellikle tatlı ve sulu meyve tercih edin.
- Kitap okuma alışkanlığınızı hızlandırın. Bol bol kitap okumaya özen gösterin. Kişilerin hayal gücünü olumlu etkilediğinden dolayı öğrenme ve hatırlama süreçleri olumlu etkileyecektir. Unutmayı engellemek için, okuma alışkanlığınız zihninizi daha zinde tutacaktır.
- Gerekli gereksiz şeyleri aklınıza depolamayın. Adres defteri, telefon defteri vb. hatırlama kartlarınız olsun.
- Olduğu kadar az ilaç kullanmaya özen gösterin. Olabildiğince doğal beslenmeye çalışın.
- Öğrendiklerinizi duygularınızla ve duygusal anılarınızla ilişkilendirin. Bu temel alışkanlık size, bilgilerinizi konusunda “hız” ve “dinamiklik” sağlayacaktır.
- Araştırmalara göre aşağıdaki program, hiç gözden geçirmemeye kıyasla saklama kapasitesinde 400% – 500% artış sağlamaktadır:
Hemen gözden geçirme
10 dakika sonra 5 dakika gözden geçirme
1 gün sonra 5 dakika gözden geçirme
1 hafta sonra 3 dakika gözden geçirme
1 ay sonra 3 dakika gözden geçirme
6 ay sonra 3 dakika gözden geçirme - Hayalinizde canlandırarak, dramatize ederek, üzerinde düşünerek öğrenmeye çalışın.
- Uykunuzu alın. Uyku esnasında beyin yeni bilgileri pekiştirir. Araştırmalar, iyi bir gece uykusunun ardından daha önce öğrenilen bilgilerin daha iyi hatırlandığını göstermektedir.
- Uyumadan önce veya uykudan kalktıktan sonra hemen öğrenmeye hem de tekrar yapmaya özen gösterin.
- Öğrenme etkinliklerinizi hep aynı zamanda ve yerde yaşantıya dönüştürün. Çünkü bu bilinçaltınızı da kontrollü bir şekilde öğrenmeye uyumlu hale getirecektir.
- Öğrendiğiniz şeyleri “somut” hale dönüştürüp görselleştirin.
- Uyumadan önce ve uykudan kalktıktan sonra hem öğrenme hem de tekrar yapmaya özen gösterin.
- Bulmacalara çözmeye başlayabilirsiniz. İlla çengel bulmaca çözmek zorunda değilsiniz, kelime avı bile oynasanız nöral ağlarınız kuvvetlenecektir.
- Arkadaşlarınızla daha sık buluşun. Bakış açılarınızın genişlemesini sağlayan, size tebessümüyle enerji veren dostlarınıza sarılın ve hayatı yaşanabilir kılın.
- Su doku öğrenin, çözün yapboz yapın: Dikkat gelişiminde bu tür aktiviteler çok fayda sağlamaktadır. Odaklanma gücünü arttırmaktadır.
- Anımsatıcıları gruplayarak kullanın. Anımsatıcılar, hatırlamakta kullanılan bir tekniktir. Örneğin; listeler veya isimleri kısaltma haline getirilerek ezberlenebilir. Başka bir anımsatıcı tekniği de akrostiştir. Hatırlamak istenilen her öğenin ilk harfi kullanılarak akrostiş yazılabilir. Tekerlemeler veya hatırlanması gereken her öğeyi bağlayan hikayeler de yararlı olabilmektedir.
“Unutkanlığı Önlemek için Neler Yapılmalı?” başlıklı yazımızda size unutkanlığı en az indirecek tavsiyelerden bahsettik. Eğer hafıznızı daha etkin bir şekilde kullanmak için bir eğitim almak isterseniz Hafıza Geliştirme Stratejileri yazımıza göz atabilirsiniz.